İlçemizin Tarihçesi
İLÇEMİZİN TARİHÇESİ
Köprübaşı’nın tarihi net bilinmemekle birlikte Köprübaşı’na farklı yörelerden yerleşimlerin olduğu görülmektedir. Bu yerleşimlerin başlıca üç yönden olduğunu söyleyebiliriz. Bu yerleşimler güneyden; yaylalardan, doğudan; Of-Dernekpazarı-Kalanas-Ayı Meydanı ile güney-batıdan; Küçükdere-Oylum-Vizera tarafından olmuştur. Köprübaşına kuzeyden yerleşimler, sahilden bağlantı olmaması ve sık ormanlarla kaplı alan olmasından dolayı çok sonraları başlamıştır.
1583 yılına ait tahrir defterlerindeki kayıtlardan Köprübaşı’na güneyden yani yaylalardan yerleşimlerin olduğu anlaşılmıştır. Bu defterde Arpalı köyü ile birlikte Göneşara köyünden de bahsedilmektedir. Arpalı köyünün yörenin en eski yerleşim yerlerinden olduğu bilinmektedir. Ayrıca 1583-84 yıllarına ait Kuyud-u Kadime Arşivi’nde (TKGMA 29) yer alan tahrir defterlerinde Sürmene’nin köylerinin belirtildiği belgede Manahos köyünün adı da geçmekte olup bu yerin Köprübaşı’nda nereye tekabül ettiği kesin olarak bilinmemektedir.
Köprübaşı’na doğudan birçok Türk boyunun Of-Kondu (Dernekpazarı) tarafından bugünkü Beşköy tarafına yerleştikleri bilinmektedir. Bu boylardan birisinin de bugünkü Kalis denilen yere gelip yerleşen Kallaç (Hallaç) Türkleri olduğu ve bu ismin onlardan kaldığı bilinmektedir.
Köprübaşı’na güneybatı yönünden yapılan yerleşimler Küçükdere-Oylum-Vizera tarafından Garb-ı Göneşera tarafına yapılan yerleşimlerdir. Buraya ilk gelenlerin 1619 yılında geldiği ve Kuzgunlar (bugünkü adıyla Fidanlı Mahallesi) denilen yere yerleştikleri bilinmektedir.
Köprübaşı'na göç edenlerin Köprübaşı hudutları içerisinde ilk konaklama yerinin 1487 rakımlı Kaçalak Dağı (Kazalak Dağı) Ziyarettepe'nin tam uç noktası olduğu ve yerleşenlerin Türkmenlerden olduğu düşünülmektedir. Göç edenlerin büyük bir kısmı ise Fidanlı Mahallesinin olduğu yere göç etmişlerdir. 1583 yılında TKGMA 29'da rastlanması bu köyün; Manahoz vadisinde 1553'ten sonra teşekkül ettirilen yeni yerleşim birimlerinden biri olduğunu göstermektedir. Bu tapu kayıtlarında vergi ödeyen kişilere, ödedikleri vergi cinsine ve ödeyen kişilerin adlarına da rastlanmaktadır. Göneşara'ya yerleşim başladıktan, yani takribi olarak 1614 yılından sonra, ilk cami şimdiki Fidanlı mahallesi merkez camisinin 60 m kadar kuzeyinde yapılmıştır.
Köprübaşı’nın Trabzon Salnamelerinde “Göneşara” şeklinde yazıldığı görülmektedir. Göneşara daha sonra Garb-ı ve Şark-ı Göneşara olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Şark-ı Göneşera; bugünkü Güneşli ve Gündoğan Mahallerini, Garb-ı Göneşara ise Fidanlı ve Akpınar Mahallerinin olduğu bölgeyi ifade etmektedir. İlçe şimdiki adını ise bölgenin en önemli akarsuyu olan ve ilçe merkezinden akan Manahoz Deresi üzerinde halkın ulaşımını sağlamak üzere yapılmış olan köprülerden almaktadır. Yapılan bu köprülere baş köprü, orta köprü, büyük köprü gibi isimler verilmiştir. En son yapılan Sürmene ve Köprübaşı arasında kalan köprüye “Köprülerin Başı” denilerek Göneşara yerleşim yeri “Köprübaşı” adını almıştır.
Köprübaşı 1929 yılında 15 köyden oluşan Bucak teşkilatına dönüştürülerek bucak olmuştur.
Fidanlı, Akpınar ve Gündoğan Mahallerinin tüzel kişiliklerinin birleştirilmesiyle 1965 yılında Köprübaşı Belediyesi kurulmuştur.
Köprübaşı, 20 Mayıs 1990 tarihli 3644 sayılı kanunla Sürmene ilçesinden ayrılarak yeni bir ilçe olarak kurulmuş ve 12 Ağustos 1991 tarihinde ilk Kaymakamı göreve başlamıştır.
